G. L. Playfair: Ο Παλαιότερος Εν Ζωή Ghost Hunter.
Αρχικός Τίτλος: Συνέντευξη με τον Guy Lyon Playfair, ένας από τους παλαιότερους σήμερα εν ζωή παραψυχολόγους και αυτός που ερεύνησε το Poltergeist του Enfield (τη γνωστότερη περίπτωση poltergeist παγκοσμίως).
Ήταν λίγα λεπτά πριν της έξι όταν βγήκα από το tube (το λονδρέζικο metro) στη στάση Earl’s Court και κατευθύνθηκα προς τον αριθμό 7 της Earl’s Court Square. Ήθελα να ήμουν «Άγγλος» στην ώρα μου, μιας και μου γινόταν η μεγαλύτερη ίσως τιμή έως τότε ως μέλος της Βρετανικής Εταιρίας Ψυχικών Ερευνών (BSPR). Ένα από τα παλαιότερα μέλη της -και ένας από τους 24 του κεντρικού συμβουλίου της εταιρίας- θα με δεχόταν στο σπίτι του για μία εις βάθος συνέντευξη..
O άνθρωπος που θα συναντούσα, ο Guy Lyon Playfair, αποτελεί σήμερα έναν από τους παλαιότερους και πλέον γνωστούς ερευνητές της BSPR, γνωστότερος ίσως για την έρευνα του στο poltergeist του Enfield.. την πιο έντονη και καλύτερα στοιχειοθετημένη σήμερα περίπτωση poltergeist παγκοσμίως. Επιπλέον, είναι υπεύθυνος για έρευνες πάνω στην τηλεπάθεια μεταξύ διδύμων, στον υπνωτισμό, κ.λπ., ενώ κατά το παρελθόν έχει συνεργαστεί μεταξύ άλλων με το Channel 4, το National Geographic, την εφημερίδα Time, το ειδησεογραφικό πρακτορείο Associated Press, κ.α.
Κάπως έτσι, στις έξι παρά πέντε χτύπησα το πάνω-πάνω κουδούνι στο θυροτηλέφωνο μίας νεοκλασικής οικίας και μαζί με τη Μαρία Σαρηγιαννίδου, μέλος της Ελληνικής Κοινότητας του Μεταφυσικού, ξεκινήσαμε μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συνέντευξη στο όνομα της κοινότητας.
Θα ήθελα αρχικά να σας ευχαριστήσω για την τιμή που μου κάνετε, εμένα προσωπικά αλλά και στην κοινότητα. Για να ξεκινήσουμε, θέλετε να μας πείτε κάποια πράγματα για την πανεπιστημιακή σας μόρφωση;
Το εκπαιδευτικό μου παρελθόν θα μπορούσα να το χαρακτηρίσω σχετικά φυσιολογικό. Σπούδασα στο πανεπιστήμιο του Cambridge, από όπου και αποφοίτησα με δύο πτυχία: ένα Γαλλικής και ένα Ρωσικής γλώσσας. Κάπως έτσι, σύντομα ξεκίνησα να δουλεύω ως καθηγητής αγγλικών στη Βραζιλία, όπου και έμεινα για 14 χρόνια ως δημοσιογράφος κάθε είδους φυσιολογικών εντύπων, όπως οι Times, The Economist, Business Week, κ.α.
Πως αποφασίσατε να ασχοληθείτε με την έρευνα πάνω στα παραφυσικά φαινόμενα; Ήταν εξαιτίας κάποιας προσωπικής σας εμπειρίας, ή απλά επιστημονική περιέργεια;
Η αλήθεια είναι ότι στη Βραζιλία εκείνη την εποχή εκδηλώνονταν τόσα παραφυσικά φαινόμενα (διαφόρων ειδών, όπως ψυχικές θεραπείες, poltergeists, κ.λπ.) που ήταν αδύνατο να τα αποφύγω. Πραγματικά τα παραφυσικά φαινόμενα ήταν παντού σε αυτή τη χώρα! Όπως μπορείτε να μαντέψετε, βρήκα τα εν λόγω φαινόμενα πολύ πιο ενδιαφέροντα από π.χ. τα οικονομικά και κάπως έτσι άρχισα τις πρώτες μου έρευνες το 1970. Πραγματικά συνέβαιναν τόσα γύρω μου που δεν μπορούσα να τα αποφύγω. Αυτά ασχολήθηκαν αρχικά με εμένα, όχι εγώ με αυτά.
Η πρώτη μου προσωπική επαφή με τα παραφυσικά φαινόμενα ήταν το 1971, την εποχή που ζούσα ακόμα στο Rio de Janeiro. Ένας φίλος μου από τις ΗΠΑ που ζούσε επίσης στην πόλη θα πήγαινε να δει από κοντά ένας psychic healer (ψυχικό θεραπευτή), έναν άνδρα που υποστήριζε ότι μπορούσε να ανοίξει τα σώματα των ασθενών μόνο με τα χέρια του για να θεραπεύσει τις ασθένειες τους. Έτσι, μου πρότεινε να τον ακολουθήσω, όπως και έκανα. Άλλωστε, είχα δει ήδη πολλές αντίστοιχες σκηνές στους τοπικούς κινηματογράφους, γιατί να έχανα την ευκαιρία;
Πήγα λοιπόν και είδα από κοντά ότι πιο αλλόκοτο και συνάμα εντυπωσιακό περιστατικό που είχα δει έως τότε, με αποτέλεσμα να καθίσω ένα χρόνο κοντά στον εν λόγω healer μελετώντας τον. Έτσι, κατέληξα να τον γνωρίζω πολύ καλά, σε τέτοιο μάλιστα σημείο που να με αφήνει να κάθομαι δίπλα του όταν εργαζόταν και να βλέπω από απόσταση αναπνοής το τι έκανε. Αυτή ήταν η πρώτη μου εμπειρία, και μία από τις καλύτερες μέχρι σήμερα.
Σύντομα, στάθηκα αρκετά τυχερός και γνώρισα από κοντά έναν εξαίρετο Βραζιλιάνο επιστήμονα και ερευνητή, τον Hernani Guimarães Andrade, ο οποίος και μου επέτρεψε να συμμετάσχω στην ερευνητική του ομάδα. Κάπως έτσι, βρέθηκα σε αρκετές έρευνες poltergeists στο Sao Paolo, όπου είχα μετακομίσει. Επιπλέον, είχε εξειδικευθεί πάνω στην έρευνα της μετενσάρκωσης και κυρίως στις περιπτώσεις μικρών παιδιών που θυμόντουσαν παλαιότερες ζωές τους. Μάλιστα, το εν λόγω φαινόμενο είναι πολύ συχνό στη Βραζιλία.
Κάπως έτσι ξεκίνησα να ασχολούμαι με την έρευνα του παραφυσικού.
Επομένως, είχατε ήδη αρκετές εμπειρίες όταν επιστρέψατε στην Αγγλία για να συνεχίσετε την έρευνα σας στο χώρο.
Ναι, αυτό είναι αλήθεια. Επέστρεψα στην Αγγλία το 1975, όταν και το πρώτο μου βιβλίο εκδόθηκε. Την εν λόγω περίοδο άρχισα να ερευνώ παραφυσικά φαινόμενα, όταν η περίπτωση του poltergeist του Enfield έκανε την εμφάνιση του. Ερεύνησα το περιστατικό, έγραψα γι’ αυτό, με αποτέλεσμα σήμερα να είναι ένα από τα πιο γνωστά περιστατικά poltergeist παγκοσμίως. Έκτοτε, δεν πραγματοποίησα ξανά έρευνα πάνω στο φαινόμενο, είδα αρκετά για αυτό το φαινόμενο για μία ολόκληρη ζωή! Επιπλέον, η έρευνα poltergeist είναι πραγματικά εξαντλητική.
Έκτοτε, έχω εξειδικευθεί στην έρευνα πάνω στην τηλεπάθεια μεταξύ διδύμων, όπως επίσης και στη μελέτη φαινομένων μετενσάρκωσης. Επιπλέον, έχω συνεχίσει να αρθρογραφώ ως δημοσιογράφος για πιο καθημερινά θέματα, όπως τηλεόραση, αρχιτεκτονική ή μουσική (ειδικά Jazz).
Επιπλέον, έχω συγγράψει ένα βιβλίο σχετικά με τους μηχανισμούς της μνήμης, όπως επίσης και ένα άλλο για τις συμπαντικές δυνάμεις και τις επιρροές τους πάνω στη γη, δηλαδή βιβλία καθαρά και αμιγώς συμβατικού επιστημονικού περιεχομένου. Τέλος, έχω συνεργαστεί με τον Uri Geller για τη συγγραφή ενός βιβλίου, κατά την οποία είχα την ευκαιρία να γνωριστώ καλύτερα μαζί του. Μάλιστα, 20 χρόνια μετά έχουμε ακόμα επαφή.
Καταλαβαίνω.. θέλετε να πείτε κάποια πράγματα για τα πειράματα και τις έρευνες που διενεργήσατε;
Έχω γράψει ένα ολόκληρο βιβλίο για την περίπτωση αυτή, το This House is Haunted: The Investigation into the Enfield Poltergeist, οπότε δεν μπορώ να αναφερθώ ούτε καν περιληπτικά στο σύνολο των πειραμάτων/ ερευνών μας. Μπορώ όμως να αναφερώ επιλεκτικά 2-3.
Για παράδειγμα, όταν η μικρή Janet άρχισε να μιλάει με τη φωνή ενός γέρου άνδρα χρησιμοποιήσαμε λαρυγγογράφο για να μετρήσουμε τις δονήσεις των φωνητικών της χορδών. Κάπως έτσι, ήμασταν οι πρώτοι που ανακαλύψαμε πως γίνεται να παραχθεί μία τέτοια φωνή. Στην περίπτωση μας όμως ήταν ανεξήγητο, ένα φυσιολογικό 11χρονο κορίτσι απλά δεν μπορούσε να παράγει κάτι τέτοιο. Τόσο απλά. Η εν λόγω ανακάλυψη ήταν εξαιρετικής σημασίας, όμως σήμερα λίγοι την προσέχουν. Όπως και να’ χει, εμείς κάναμε αυτό που έπρεπε.
Επιπλέον, διενεργήσαμε πειράματα με κομμάτια μετάλλου που λύγιζαν, αρκετά επιτυχημένα. Το κακό ήταν ότι εκείνη την εποχή δεν είχαμε βιντεοκάμερα γιατί μόλις είχαν ανακαλυφθεί και ήταν εξαιρετικά ακριβές. Φροντίσαμε να δανειστούμε μία για λίγο, δίχως να καταφέρουμε να καταγράψουμε κάτι σημαντικό. Συγκεντρώσαμε όμως πάρα πολλά ηχητικά ντοκουμέντα και εκατοντάδες δηλώσεις από αυτόπτες μάρτυρες που κατέληξαν σε 600 σελίδες έγγραφο.
Αργότερα όμως, τα δύο κορίτσια της οικογένειας Hodgson παραδέχθηκαν δημοσίως ότι κάποιες φορές προσπάθησαν να σας εξαπατήσουν. Τι έχετε να δηλώσετε γι’ αυτό;
Μα το γνωρίζαμε! Το θέμα είναι ότι τα κόλπα τους αφορούσαν μόλις το 1% των φαινομένων, όχι το υπόλοιπο 99%. Τις είχαμε καταλάβει από την αρχή. Μάλιστα, τις είχαμε πιάσει επ’ αυτοφώρω αρκετές φορές..
Δρούσαν όπως κάθε άλλο παιδί στην ηλικία τους. Για να σας φέρω ένα παράδειγμα, μία φορά είχαν πάρει κρυφά τη συσκευή ηχογράφησης που χρησιμοποιούσα, την έκρυψαν και μου είπαν ότι το «φάντασμα» την πήρε. Όταν τελικά τη βρήκα, συνειδητοποίησα ότι είχαν ξεχάσει να την κλείσουν! Δηλαδή, είχαν ηχογραφήσει στοιχεία για την ίδια τους την ενοχή. Δεν ήταν καλές σε τέτοιου είδους κόλπα, όπως τα περισσότερα παιδιά στην ηλικία τους. Και τα αυθεντικά φαινόμενα ήταν κατά πολύ πιο εντυπωσιακά από τα κόλπα τους..
Δυστυχώς όμως, έχω ακούσει πραγματικά πάρα μα πάρα πολλούς «ειδικούς» να εκφέρουν άποψη για το poltergeist του Enfield, αναφέροντας ξανά και ξανά το παραπάνω. Καλώς, όντως παραδέχθηκαν ότι κάποιες φορές προσπάθησαν να μας εξαπατήσουν, όμως τα κόλπα τους αφορούν μόλις το 1% των φαινομένων. Και όμως, αυτό τους αρκεί ώστε να ακυρώσουν και το υπόλοιπο 99%.
Αυτή ακριβώς είναι η κλασσική συμπεριφορά ενός σημερινού σκεπτικιστή (με τη λανθασμένη έννοια του όρου), να προσπαθεί να ακυρώσει τις εξαρχής αδύναμες αποδείξεις και να αγνοεί τις πραγματικά δυνατές και αδιαμφισβήτητες. Όμως αυτό είναι πλήρως ανέντιμο, δεν νομίζεις;
Δεν μπορώ να συμφωνήσω περισσότερο μαζί σας. Αναφέρατε όμως τη λέξη σκεπτικιστής, συμπληρώνοντας «με τη λανθασμένη έννοια του όρου». Τι εννοείτε;
Συχνά με ρωτάνε σε συνεντεύξεις αν θεωρώ τον εαυτό μου σκεπτικιστή και πάντα τους ρωτάω αμέσως αν γνωρίζουν τι είναι σκεπτικισμός. Ποτέ δεν γνωρίζουν!
Εννοείται την ετυμολογική της προέλευση από την αρχαία λέξη «σκέπτεσθαιν»;
Ακριβώς, η προέλευση της είναι ελληνική και το ρήμα αυτό σημαίνει κατά κάποιο τρόπο εξετάζω/ ερευνώ. Δυστυχώς, σήμερα οι περισσότεροι άνθρωποι στην Αγγλία νομίζουν ότι «σκεπτικιστής» σημαίνει αυτός που ενδιαφέρεται μόνο για την απόρριψη ή την άρνηση των παραφυσικών φαινομένων. Τουναντίον όμως, κάθε άνθρωπος που εμπλέκεται σε οποιασδήποτε φύσης επιστημονική έρευνα οφείλει να είναι σκεπτικιστής, διότι αλλιώς δεν θα μπορούσε να ονομάσει την έρευνα του «επιστημονική»!
Είναι λάθος να αποφασίζεις ότι το αποτέλεσμα είναι αδύνατο πριν καν αρχίσεις την έρευνα σου. Αν το κάνεις αυτό τότε απλά απορρίπτεις, δεν «σκέπτεσθαι». Είναι πραγματικά κρίμα που σήμερα η λέξη έχει καταλήξει να χρησιμοποιείται τόσο συχνά με έναν τελείως λανθασμένο τρόπο. Αλλά κυρίως είναι παραπλανητικό, γιατί δεν υπάρχει –και δεν δύναται να υπάρχει- ορθή δικαιολογία στο να απορρίπτεις τα πάντα δίχως αρχικά να τα εξετάσεις.
Έτσι, πιστεύω πραγματικά ότι κάθε Έλληνας πρέπει να μπορεί να κατανοεί τη διαφορά μεταξύ πραγματικού σκεπτικισμού και όπως τον εννοούν οι περισσότεροι άνθρωποι σήμερα, γιατί στην αρχαία Ελλάδα γεννήθηκαν αυτές οι έννοιες. Και έκτοτε, η σκεπτικιστική έρευνα έχει καταφέρει να επιζήσει ως ο μόνος σωστός επιστημονικός τρόπος να μελετάμε τη φύση: κοντινή εξέταση, ερώτηση, προσεκτική μελέτη, κ.λπ. και όχι καθορισμός απόψεων προτού ερευνήσουμε.
Έχω γνωρίσει ανθρώπους που απλά δεν είναι έτοιμοι να δεχθούν οποιαδήποτε απόδειξη πάνω στην ύπαρξη των παραφυσικών φαινομένων. Ε, αυτό είναι απλά ανοησία. Οπότε, ναι.. είμαι σκεπτικιστής αλλά με την ελληνική έννοια της λέξης, όχι την αγγλική!
Ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων στην Ελλάδα προσπαθούν σήμερα να εξηγήσουν τέτοιου είδους φαινόμενα μέσα από τα θρησκευτικά τους πιστεύω. Πιστεύετε ότι μία πιθανή αιτία πρόκλησης τους μπορεί να είναι έκπτωτες άγγελοι ή κακά πνεύματα;
Όχι, σε καμία περίπτωση. Έχω μελετήσει πλήθος ανάλογων περιπτώσεων όπου διάφορες εκκλησίες προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν φαινόμενα poltergeist ρίχνοντας π.χ. άγιο νερό στο πάτωμα ή τοποθετώντας σταυρούς στο χώρο και πραγματικά δεν κατάφεραν τίποτα. Συνήθως μάλιστα έκαναν τα πράγματα ακόμη χειρότερα!
Στην περίπτωση του poltergeist του Enfield σταθήκαμε τυχεροί γιατί σε μία από τις χειρότερες στιγμές του έτυχε να βρίσκεται στο Λονδίνο ένα πολύ επιτυχημένο medium από τη Βραζιλία, το οποίο και μας βοήθησε πάρα πολύ. Δεν κατάφερε να σταματήσει το φαινόμενο, όμως μείωσε κατά πολύ την ένταση του. Επομένως, πιστεύω ότι ένα καλό ψυχικό medium μπορεί να φανεί πολύ χρήσιμο, δεν μπορώ όμως να πω το ίδιο και για την εκκλησία.
Για παράδειγμα, οι καθολικές τελετές εξορκισμού είναι πραγματική καταστροφή. Θυμηθείτε τη διάσημη γερμανική περίπτωση με τη Anneliese Michel. Είχε μαχαιρωθεί στο λαιμό από έναν Γερμανό εξορκιστή! Νομίζω ότι δεν θα μπορούσε να κάνει κάτι χειρότερο.. ήταν πραγματικά φοβερό.
Οι μουσουλμάνοι είναι ακόμα χειρότεροι. Έχουν κάτι τρελές ιδέες για το πώς να ξεφορτώνονται δαίμονες, όπως να δέρνουν μέχρι θανάτου ένα 16χρονο κοριτσάκι. Αυτός δεν είναι τρόπος να φέρεσαι σε κανέναν άνθρωπο, πόσο μάλλον σε κάποιον που έχει την ανάγκη σου.
Είχαμε μία τέτοια περίπτωση εδώ πριν λίγο καιρό, όταν μία νεαρή μουσουλμάνα δολοφονήθηκε από τον αδερφό της επειδή πίστευε ότι είχε καταλειφθεί από δαίμονες. Έτσι απλά, άρχισε να τη δέρνει με ένα glop έως ότου τη σκοτώσει! Δεν είναι αυτός τρόπος για να λύνεις μυστήρια.
Τι είδους αρχεία από την έρευνα του poltergeist του Enfield υπάρχουν σήμερα; Ηχητικά ντοκουμέντα, φωτογραφίες, έγραφα; Μπορεί σήμερα κάποιος να αποκτήσει πρόσβαση σε αυτά ώστε να επαναξιολογήσει την υπόθεση;
Ναι, φυσικά. Μέρος του αρχείου βρίσκεται στη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου του Cambridge, και το υπόλοιπο στα αρχεία της BSPR στο σχετικό τμήμα που βρίσκεται λίγο έξω από το Λονδίνο. Μπορεί ο καθένας να αποκτήσει πρόσβαση στα αρχεία, όμως πρέπει να έχετε κατά νου ότι είναι σχεδόν 200 κασέτες και θα σας πάρει τουλάχιστον 3 εβδομάδες απλά για να τις ακούσετε όλες.
Γυρνώντας πίσω στη Βραζιλία, τι είδους φαινόμενα ήταν πιο συχνά στη χώρα;
Έχω γράψει ένα ολόκληρο βιβλίο γι’ αυτό το θέμα, το οποίο μάλιστα πριν κάποιες δεκαετίες είχε μεταφραστεί στην Ελλάδα. Τα πιο εντυπωσιακά και συχνά φαινόμενα στη Βραζιλία είναι περιπτώσεις poltergeist, όπου σχεδόν πάντα διάφορα αντικείμενα πετάνε μέσα σε δωμάτια, περνάνε μέσα από τοίχους, ή ακούγονται παράξενοι ήχοι μέσα από αυτούς, κ.λπ. Κάτι τέτοιες εκδηλώσεις μας δείχνουν ότι υπάρχει μία ολόκληρη άλλη διάσταση που δεν μπορούμε να καταλάβουμε καθόλου.
Επιπλέον, συχνές είναι στη χώρα οι περιπτώσεις μαρτυριών μετενσάρκωσης και κυρίως περιπτώσεις μικρών παιδιών που θυμούνται παλαιότερες ζωές.
Υπάρχουν όμως παραφυσικά φαινόμενα στη Βραζιλία που ποτέ δεν έχετε συναντήσει εδώ;
Ναι, υπάρχουν τέτοιες περιπτώσεις. Για παράδειγμα, δεν έχουμε ψυχικούς χειρούργους στην Αγγλία. Πρέπει να είναι κάποιου είδους Βραζιλιάνικη εξειδίκευση. Αν σκεφτούμε ότι η Βραζιλία είναι μία πολύ μεγάλη χώρα, 170 εκατομμυρίων περίπου, και ότι η εν λόγω παράδοση είναι πολύ παλιά τότε μπορούμε να καταλάβουμε γιατί εκεί υπάρχουν οι περισσότεροι ψυχικοί χειρούργοι από οπουδήποτε αλλού.
Επομένως, πιστεύετε ότι το πλήθος και η ένταση των παραφυσικών φαινομένων που εμφανίζονται στην υφήλιο έχουν να κάνουν και με την παράδοση και τον πολιτισμό κάθε λαού και χώρας;
Ναι, σίγουρα. Στην περίπτωση των ψυχικών χειρούργων, σε πολλές χώρες κάτι τέτοιο είναι και ήταν αιώνες πριν παράνομο. Για παράδειγμα, την εποχή που είχε επιβληθεί το κουμμουνιστικό καθεστώς στη Σοβιετική Ένωση και την ανατολική Ευρώπη, αυτού του είδους οι θεραπευτές θα κατέληγαν σίγουρα στη φυλακή. Επομένως, πιστεύω ότι το πλήθος και η ένταση των παραφυσικών φαινομένων σε κάθε χώρα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το περιβάλλον και την ιστορία της.
Για να επιστρέψουμε στη Μεγάλη Βρετανία, είναι συχνό φαινόμενο στη χώρα οι μαρτυρίες περί ύπαρξης φαντασμάτων. Πιστεύετε στην ύπαρξη τους και αν ναι, τι πιστεύετε ότι είναι; Περιπλανώμενες ψυχές νεκρών, ενεργητικά ίχνη των συναισθημάτων μας, ανεξέλεγκτες σκεπτομορφές ή κάτι άλλο;
Χμ, δεν νομίζω ότι μπορώ να απαντήσω με σιγουριά γιατί η λέξη «φάντασμα» επιδέχεται πολλές ερμηνείες από διαφορετικούς ανθρώπους. Είμαι σίγουρος όμως ότι δεν υφίστανται ως ολοκληρωτικά μεμονωμένες οντότητες. Αυτό που βλέπουμε σε τέτοιες περιπτώσεις είναι απλά οι εκδηλώσεις κάτι διαφορετικού, είτε αυτό είναι εμφάνιση μίας οντότητας είτε το αποτέλεσμα των συναισθημάτων της. Δεν πιστεύω ότι μπορείς να θεωρήσεις τα φαντάσματα ως ολοκληρωτικά αυτόνομες οντότητες, όπως είναι π.χ. οι άνθρωποι. Δεν είναι μία μόνιμη παρουσία.
Ανάμεσα στα πιο σημαντικά σας βιβλία είναι το Twin Telepathy, όπου παρουσιάζετε τα αποτελέσματα των ερευνών σας πάνω στην τηλεπάθεια μεταξύ διδύμων. Τι είδους πειράματα έχετε πραγματοποιήσει πάνω στο φαινόμενο;
Αρκετά θα έλεγα, μερικά εκ των οποίων έχουν γίνει live στην τηλεόραση. Αφού χώρισα ένα ζεύγος διδύμων σε διαφορετικά δωμάτια, συνέδεσα έναν πολυγράφο στο ένα εξ αυτών. Στη συνέχεια, έκανα διάφορα πράγματα στο άλλο όπως φωνές πίσω από το κεφάλι του για να το τρομάξω, έβαζα το χέρι του σε κρύο νερό ώστε να τιναχθεί, κ.λπ. Την ίδια στιγμή που ο ένας δίδυμος ταραζόταν από κάποια ενέργεια μου, ο πολυγράφος που ήταν συνδεδεμένος στον άλλο κατέγραφε σημαντικές αυξομειώσεις.
Το πιο επιτυχημένο εξ αυτών έγινε στη βρετανική τηλεόραση πριν 10 χρόνια, εδώ στο Λονδίνο. Στο πείραμα συμμετείχαν δύο νεαρές δίδυμες που τύχαινε να είναι και pop τραγουδίστριες. Αφού τις βάλαμε σε διαφορετικά δωμάτια, υπνωτίσαμε τη μία με τη συνεργασία ενός πολύ γνωστού υπνωτιστή, του PaulMcKenna, και τη συνδέσαμε σε πολυγράφο. Στη συνέχεια, ζητήσαμε από την άλλη να εστιάσει σε μία μικρή πυραμίδα που είχαμε τοποθετήσει μπροστά της και να προσπαθήσει να αισθανθεί γαλήνη και ευτυχία. Τότε, με ειδικό μηχανισμό, ανατινάξαμε την πυραμίδα με έναν πολύ δραματικό τρόπο, τρομάζοντας πραγματικά την κοπέλα.. πετάχτηκε από την καρέκλα της! Την ίδια στιγμή, ο πολυγράφος που ήταν συνδεδεμένος στην άλλη δίδυμο βρέθηκε εκτός ελέγχου!
Ο χειριστής της συσκευής μας είπε ότι ήταν ξεκάθαρο ότι κάτι συνέβαινε. Δεν μπορούσε να το αμφισβητήσει γιατί ο πολυγράφος δεν κάνει λάθη. Το εν λόγω πείραμα επαναλήφθηκε πολλές φορές έκτοτε με εξαιρετική επιτυχία.
Οι επιστήμονες άρχισαν πριν λίγο καιρό να δίνουν περισσότερη σημασία στο φαινόμενο της τηλεπάθειας μεταξύ διδύμων, αφότου πέρασαν 10 χρόνια από τα πειράματα που είχαμε κάνει. Οπότε, αισθάνομαι ότι έχουμε καταφέρει να επηρεάσουμε την επιστήμη, έστω και λίγο. Υπάρχει όμως πολύ δουλειά να γίνει ακόμα. Είμαι σίγουρος ότι μπορούμε να αποδείξουμε την ύπαρξη της τηλεπάθειας μέσα από πειράματα μεταξύ διδύμων.
Επομένως, πιστεύεται ότι το φαινόμενο της τηλεπάθειας υπάρχει. Αλλά σε τι έκταση;
Σαφώς και υπάρχει, όμως λαμβάνει χώρα μόνο όταν είναι απολύτως απαραίτητο. Δεν βιώνεις το φαινόμενο της τηλεπάθειας σε καθημερινή βάση ούτε συχνά, παρά μόνο σε στιγμές κρίσης, κινδύνου, θανάτου ή κατάθλιψης.
Είναι κατά κάποιο τρόπο ένα σήμα έκτακτης ανάγκης, όπως ακριβώς συμβαίνει στα ζώα. Σχεδόν κάθε μορφή και κατηγορία ζώου (πουλιά, ψάρια, έντομα, θηλαστικά, κ.λπ.) εκδηλώνει το φαινόμενο της τηλεπάθειας επί μονίμου βάσεως. Και εμείς οι άνθρωποι πέρα από κάθε τι άλλο είμαστε ζώα. Το γεγονός ότι μπορούμε να επικοινωνήσουμε μέσω της ομιλίας κάνει την τηλεπάθεια λιγότερο αναγκαία, δεν βλέπω όμως το λόγο να είμαστε τόσο διαφορετικοί! Κάθε άλλο είδος ζώου επικοινωνεί με αυτόν τον τρόπο, ειδικά τα σκυλιά, οι γάτες, τα πουλιά, οι τερμίτες, τα μερμήγκια..
Ένα άλλο εξίσου σημαντικό σας βιβλίο είναι το “The Indefinite Boundary: An Investigation Into the Relationship Between Matter and Spirit”. Ποια είναι η άποψη σας πάνω στη σχέση μεταξύ πνεύματος και ύλης;
Πολύ δύσκολη ερώτηση. Η αλήθεια είναι ότι ο εν λόγω τίτλος ήταν απόφαση του εκδότη και όχι δική μου (γέλια).
Όλο και περισσότεροι τελευταία δέχονται δημοσίως ότι η ανθρώπινη συνείδηση αποτελεί μέρος του φυσικού μας κόσμου, κάτι που μέχρι πρόσφατα αγνοούνταν τελείως. Σήμερα όμως, η παραπάνω σύνδεση αρχίζει σταδιακά να θεωρείται δεδομένη. Πολλά βιβλία έχουν εκδοθεί πρόσφατα γι’ αυτό ακριβώς το θέμα από καθηγητές και φυσικούς όπως οι Bruce Rosenblum, Amit Goswami, Danah Zohar, John Gribbin, κ.α. Όλοι μιλάνε για το ανθρώπινο πνεύμα ως ένα φυσικό σύστημα, και νομίζω ότι αυτό είναι συναρπαστικό και κάτι τελείως καινούργιο.
Κατά την άποψη μου, κατά τον 21ο αιώνα θα γίνουμε μάρτυρες μίας πραγματικής επανάστασης, η οποία θα μας ωφελήσει όλους μας πραγματικά. Θα μας δείξει ότι αυτό που σκεφτόμαστε είναι πολύ σημαντικό και ότι οι σκέψεις μας δύναται να επηρεάσουν άλλους ανθρώπους και αντικείμενα.
Περνώντας σε κάτι λιγότερο σχετικό με την παραψυχολογία, το φαινόμενο των UFOs έχει απασχολήσει σημαντικά τους ερευνητές του παράξενου 60 χρόνια τώρα. Δεν είναι λίγες μάλιστα οι φορές που οι επαφές με τα αντικείμενα αυτά, ή με τους πιλότους τους, συνοδεύονται με ποικίλα παραψυχολογικά φαινόμενα όπως τηλεπάθεια, poltergeist κ.α.
Από την εμπειρία σας, πιστεύεται πως υπάρχει κάποια πραγματική σχέση ανάμεσα στην κλασσική παραψυχολογία και τα UFOs ή πρόκειται για δυο εντελώς διαφορετικά φαινόμενα;
Δυστυχώς, δεν έχω καμία προσωπική εμπειρία με UFO. Ξέρω όμως πλήθος ανθρώπων που είχαν και δεν μπορώ να αγνοήσω τα όσα λένε. Για παράδειγμα, στη Βραζιλία είναι πολύ συχνό φαινόμενο. Φαίνεται ότι η χώρα αυτή είναι πολύ διάσημη και την προτιμούν τα UFOs (γέλια), γιατί πραγματικά εκεί υπάρχουν μερικές πολύ καλές περιπτώσεις θεάσεων.
Θυμάμαι για παράδειγμα τον προσωπικό μου οδοντίατρο στο Rio που μου διηγούνταν ότι είχε ξοδέψει δύο ώρες κυνηγώντας ένα UFO με το αυτοκίνητο του, προσπαθώντας να το πλησιάσει. Και ο εν λόγω άνθρωπος ήταν εξαιρετικά σεβαστός επιστήμονας. Επιπλέον, έχω ακούσει πάρα πολλές μαρτυρίες θεάσεων UFOs από πολύ σεβαστούς και σοβαρούς ανθρώπους που δεν μπορώ να αμφιβάλλω στο ελάχιστο για την αξιοπιστία τους.
Στην τελική όμως, δεν γνωρίζουμε πραγματικά τίποτα για τα UFOs. Εννοώ ότι οι άνθρωποι νομίζουν ότι γνωρίζουν, αλλά στην πραγματικότητα δεν ξέρουν τίποτα. Είναι ένα απόλυτο μυστήριο για μας. Και όντως υπάρχουν! Ετυμολογικά αν δούμε τη λέξη, τα UFOs είναι Unidentified Flying Objects (ΑΤΙΑ – Αγνώστου Ταυτότητας Ιπτάμενα Αντικείμενα), οπότε δεν μπορεί να πει κανείς ότι δεν υπάρχει αγνώστου ταυτότητας αντικείμενα.. γιατί πολύ απλά υπάρχουν!
Ναι, σίγουρα ετυμολογικά υπάρχουν όμως το θέμα είναι αν πιστεύετε ότι αποτελούν ανθρώπινες κατασκευές ή είναι εξωγήινης προέλευσης. Αυτό νομίζω είναι το σημείο τριβής και αμφισβήτησης γύρω από το φαινόμενο..
Ναι, καταλαβαίνω τι θέλετε να πείτε. Σαφώς και οι άνθρωποι έχουν φτιάξει αρκετά από αυτά, αυτό έχει αποδειχθεί άλλωστε στο παρελθόν πέρα από κάθε αμφιβολία. Γι’ αυτό και πιστεύω ότι η συντριπτική πλειοψηφία των πραγματικών θεάσεων αφορούσαν ανθρώπινες κατασκευές.
Θυμάμαι για παράδειγμα τη γνωστή παγκοσμίως πλέον περίπτωση θέασης ΑΤΙΑ στο Βέλγιο πριν 20 χρόνια περίπου, όταν ένας πιλότος είδε ένα τριγωνικό ιπτάμενο αντικείμενο. Φυσικά, δεν είχε δει τίποτα παρόμοιο στο παρελθόν. Η εν λόγω είδηση αναδημοσιεύθηκε σε όλες τις εφημερίδες του Βελγίου και λογιζόταν ως η απόλυτη απόδειξη ύπαρξης UFOs. Αυτό όμως που δεν γνωρίζαμε για άλλα 10 χρόνια ήταν ότι το ιπτάμενο αυτό αντικείμενο ήταν το αμερικανικό B1 stealth bomber, κάτι που οι Αμερικάνοι σαφώς και δεν ήθελαν να γίνει γνωστή η ύπαρξη του. Επομένως, σκόπιμα ενθάρρυναν τον απλό κόσμο να πιστεύει ότι ήταν UFO.
Μάλιστα, σ’ αυτό είναι πολύ καλοί οι Αμερικανοί, να εφευρίσκουν δηλαδή πολλές θεάσεις UFOs εκεί που δεν υπάρχουν ώστε να τραβάνε την προσοχή του κόσμου από το τι πραγματικά κάνουν.
Στον διεθνή τύπο, σε ελληνικά και βρετανικά περιοδικά του χώρου, υπήρχαν τελευταία απανωτά δημοσιεύματα για την παρακμή των ψυχικών ερευνών. Πως πιστεύεται εσείς πως θα εξελιχθούν τα πράγματα στον χώρο της παραψυχολογίας;
Σε καμία περίπτωση δεν είμαι απαισιόδοξος σχετικά με το μέλλον του χώρου των ψυχικών ερευνών. Ο χώρος αλλάζει συνεχώς, πάντα άλλαζε, ποτέ δεν έμενε στατικός. Αυτό δεν μπορούν να το καταλάβουν όσοι ασχολούνται επιφανειακά με το χώρο, όπως τα περισσότερα σχετικά περιοδικά. Σήμερα πλέον έρχεται όλο και πιο κοντά στις συμβατικές επιστήμες και ειδικότερα στη φυσική με αποτέλεσμα να μπορώ να συζητάω για poltergeists, υπνωτισμό, φαντάσματα και όλα τα σχετικά με φυσικούς! Και είμαι απόλυτα ευχαριστημένος μ’ αυτό.
Ανάμεσα στα μέλη της εταιρίας είναι και ένας γνωστός νομπελίστας φυσικός, ο Brian Josephson, με τον οποίο είχα κάνει πολλές συζητήσεις για poltergeists και έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον. Μάλιστα, ήταν ο πρώτος που είχε δηλώσει δημόσια ότι η φυσική πρέπει να αλλάξει ώστε συμπεριλαμβάνει την ανθρώπινη συνείδηση, τη σχέση δηλαδή μεταξύ πνεύματος και ύλης. Αν και στο παρελθόν κάτι τέτοιο θεωρούνταν αίρεση για τις συμβατικές επιστήμες, σήμερα είναι φυσιολογικό. Ήταν ο πρώτος που εντόπισε την ανάγκη αυτή, κάτι που πρέπει να του το αναγνωρίσουμε.
Συνεχίζω πάντως να του ζητάω να λύσει το μυστήριο του πως τα poltergeists μπορούν π.χ. να αναποδογυρίζουν καρέκλες. Με μία τέτοια ανακάλυψη θα μπορούσε σίγουρα να κερδίσει ξανά το βραβείο Nobel.. (γέλια)
Άρα πιστεύεται ότι σήμερα τα πράγματα έχουν καλυτερέψει;
Ναι, ελαφρά τουλάχιστον. Πλέον, έχουμε ακαδημαϊκούς καθηγητές και ερευνητές στο πανεπιστήμιο του Northampton που λειτουργούν ένα πολύ μεγάλο πανεπιστημιακό παραψυχολογικό κέντρο, το μεγαλύτερο στον κόσμο, με 14 άτομα ως μόνιμο προσωπικό και 2 μόνιμους καθηγητές. Επιπλέον, υπάρχουν ακαδημαϊκοί στα πανεπιστήμια του Εδιμβούργου, του Λίβερπουλ και του Μάντσεστερ, του York, όπως και κάποιοι ακόμα σε άλλα ιδρύματα, που πραγματοποιούν έρευνες πάνω στην παραψυχολογία. Στην πραγματικότητα, χρόνο με το χρόνο βελτιώνεται η κατάσταση.
Κατά την άποψη μου, η πραγματική ανάπτυξη στο χώρο της ακαδημαϊκής έρευνας πάνω στην παραψυχολογία ξεκίνησε με τον Arthur Koestler να αφήνει την τεράστια περιουσία του στο πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου ζητώντας να χρησιμοποιηθεί για έρευνα πάνω στα παραφυσικά φαινόμενα. Η κίνηση του αυτή επηρέασε μετέπειτα πολλούς νέους φοιτητές στην επιλογή του αντικειμένου των σπουδών τους.
Σήμερα όμως ακούγονται διάφορες φήμες για το Koestler Parapsychology Unit (KPU) ότι κινδυνεύει να κλείσει, κ.λπ. Μάλιστα, ο ίδιος είχατε δημοσιεύσει ένα σχετικό άρθρο σε προηγούμενο τεύχος του Fortean Times. Γνωρίζετε κάτι περισσότερο;
Είναι δύσκολο να βρούμε τι ακριβώς συμβαίνει με το KPU, μιας και οι ίδιοι κράτησαν εσωστρεφής στάση όταν θέλησα να επικοινωνήσω μαζί τους. Άκουσα πάντως πολλές απόψεις από διαφορετικές πηγές, κάτι που ενισχύει ακόμα περισσότερο το μυστήριο γύρω από το τι συμβαίνει στο ιστορικό αυτό παραψυχολογικό κέντρο.
Η αλήθεια είναι όμως ότι δεν λειτουργεί το ίδιο επιτυχημένα όπως την περίοδο που ζούσε ο καθηγητής Bob Morris. Μάλιστα, είναι πολύ παράξενο το γεγονός πως λίγο καιρό μετά το θάνατο του, το πανεπιστήμιο ισχυρίστηκε ότι τα χρήματα της διαθήκης Koestler εξαντλήθηκαν, κάτι που προσωπικά βρίσκω πολύ δύσκολο να πιστέψω.
Η υπόθεση αποτελεί σκάνδαλο, μιας και ο Arthur Koestler άφησε ολόκληρη την περιουσία του για έρευνα πάνω στην παραψυχολογία. Επιπλέον, στη διαθήκη του ανέφερε ρητά ότι τα χρήματα από τις μελλοντικές πωλήσεις των βιβλίων του θα έπρεπε να δοθούν για τον ίδιο επίσης σκοπό. Σήμερα όμως, δεν γνωρίζουμε που πηγαίνουν τα εν λόγω λεφτά. Η κατάσταση δεν είναι καθόλου καλή. Δεν μπορείς να αλλάξεις μία διαθήκη επειδή αισθάνεσαι ότι πρέπει, υπάρχουν νόμοι που σε περιορίζουν να την αποδεχτείς ως έχει. Όπως και να’ χει, δεν γνωρίζουμε και πολλά για το τι συμβαίνει σήμερα στο Koestler. Αποτελεί ένα μικρό μυστήριο για τη διεθνή παραψυχολογική κοινότητα.
Σήμερα πάντως, δεν φαίνεται να κάνουν τόσες έρευνες όσες στο παρελθόν, μιας και τα περισσότερα τμήματα έχουν μεταφερθεί στο πανεπιστήμιο του Northampton όπου παραμένουν κάτι περισσότερο από ενεργά.
Σύντομα θα συναντήσω έναν Έλληνα μεταπτυχιακό ερευνητή του Koestler, οπότε ελπίζω να μπορέσω να ρίξω λίγο φως στο εν λόγω μυστήριο. Πριν κλείσουμε, θα ήθελα να σας ρωτήσω αν γνωρίζετε κάποιον άλλο Έλληνα ακαδημαϊκό ή επιστήμονα που να πραγματοποιεί σήμερα έρευνα πάνω στην παραψυχολογία;
Ναι, φυσικά! Ο διευθυντής του Γαλλικού Ινστιτούτου Μεταφυσικής (l’Institut Métapsychique International – IMI) είναι Έλληνας, ή πιο συγκεκριμένα ελληνοαμερικάνος. Το όνομα του είναι Dr. Marios Varvoglis και ζει πλέον μόνιμα στη Γαλλία. Τον έχω γνωρίσει από κοντά, είναι πολύ ευγενικός άνθρωπος και πολύ καλός παραψυχολόγος- ερευνητής έχοντας πραγματοποιήσει μερικές εξαιρετικές έρευνες. Νομίζω ότι μία συνέντευξη μαζί του θα ήταν πολύ ενδιαφέρουσα.
Ναι, έχω ήδη κανονίσει κάτι σχετικό. Σας ευχαριστώ πολύ για το χρόνο και τις γνώσεις που μοιραστήκατε σήμερα μαζί μας.
Εγώ σας ευχαριστώ για το ενδιαφέρον και την προσπάθεια σας..
Ο Guy Lyon Playfair στο σαλόνι του σπιτιού του,
κατά τη διάρκεια της συνέντευξης.
“Η Άγνωστη Δύναμη”, ένα από τα δύο βιβλία του που έχουν
μεταφραστεί στα ελληνικά (εκδόσεις Ηλιάδης) κατά το παρελθόν.
“Το Ακαθόριστο Όριο”, το έτερο βιβλίο του που έχει μεταφραστεί στα ελληνικά.
Και τα δύο, φυλαγμένα στην προσωπική του βιβλιοθήκη, μας τα έδειξε με μεγάλη περηφάνια.
Το εξώφυλλο του βιβλίου του “This House is Haunted”,
στο οποίο παρουσιάζει την έρευνα που πραγματοποίησε
σχετικά με το poltergeist του Enfield.
Το εξώφυλλο του επίσης σημαντικού του βιβλίου “Twin Telepathy”.
O Guy Lyon Playfair με τον Νικόλαο Κουμαρτζή, μετά το πέρας της συνέντευξης.
Σημείωση: Μέρος της συνέντευξης δημοσιεύθηκε αρχικά στο περιοδικό mystery.